SaaS (Software as a service): kompletny przewodnik po modelu usługowym

SaaS (Software as a Service), czyli oprogramowanie jako usługa, to dominujący obecnie model dystrybucji oprogramowania, w którym aplikacje są hostowane w chmurze przez dostawcę i udostępniane klientom przez internet na zasadzie subskrypcji. Zamiast kupować licencję wieczystą i instalować oprogramowanie na własnych serwerach, użytkownicy płacą cykliczny abonament za dostęp do usługi. Model ten zrewolucjonizował sposób, w jaki firmy korzystają z technologii, fundamentalnie zmieniając tradycyjne systemy informatyczne i otwierając drogę do szybkiej transformacji cyfrowej.

Kluczowe cechy modelu saas

Model SaaS wyróżnia się kilkoma fundamentalnymi cechami, które odróżniają go od tradycyjnego oprogramowania.

Model subskrypcyjny: Dostęp do usługi jest opłacany cyklicznie (miesięcznie lub rocznie), co zapewnia dostawcy przewidywalny przychód (recurring revenue), a klientowi elastyczność i niższy próg wejścia.
Architektura multi-tenant: To serce modelu SaaS. Jedna, centralnie zarządzana instancja aplikacji obsługuje wielu klientów (najemców), zapewniając jednocześnie ścisłą izolację ich danych. W przeciwieństwie do modelu, gdzie dla każdego klienta tworzony jest dedykowany system, tutaj zasoby są współdzielone.
Centralne zarządzanie i aktualizacje: Dostawca jest w pełni odpowiedzialny za utrzymanie, aktualizację i bezpieczeństwo infrastruktury oraz aplikacji. Klienci zawsze korzystają z najnowszej wersji oprogramowania bez potrzeby przeprowadzania skomplikowanych migracji.
Dostępność przez internet: Do korzystania z aplikacji wystarczy przeglądarka internetowa, co eliminuje potrzebę instalacji i zapewnia dostęp z dowolnego miejsca i urządzenia.

Architektura multi-tenant w praktyce

Wspomniana architektura multi-tenant jest kluczowym wyzwaniem technicznym. Izolację danych między klientami można osiągnąć na kilka sposobów, z których każdy ma swoje wady i zalety pod względem kosztów, wydajności i stopnia izolacji:
1. Osobne bazy danych: Każdy klient ma własną, w pełni odizolowaną bazę danych. Najwyższy poziom bezpieczeństwa, ale i najwyższy koszt.
2. Osobne schematy: Klienci współdzielą instancję bazy danych, ale każdy ma własny, odseparowany schemat.
3. Wspólny schemat z identyfikatorem klienta: Najpopularniejsze podejście, gdzie wszystkie dane są w jednej bazie i tabelach, a każdy wiersz posiada kolumnę `tenant_id`, która identyfikuje właściciela danych.

Przykład kodu - izolacja na poziomie wiersza

Poniższy przykład SQL pokazuje, jak każde zapytanie w aplikacji musi być filtrowane przez identyfikator klienta, aby zapobiec wyciekowi danych.


-- Użytkownik z tenant_id = 'customer_abc' próbuje pobrać swoje faktury
-- Aplikacja musi *zawsze* dodawać warunek WHERE, aby zapewnić izolację danych

SELECT 
    invoice_id,
    invoice_date,
    amount
FROM 
    invoices
WHERE 
    tenant_id = 'customer_abc';

Korzyści i wyzwania

Model SaaS oferuje liczne korzyści, ale stawia też wyzwania, zwłaszcza przed dostawcami tworzącymi aplikacje internetowe w tym modelu.

Korzyści dla klienta: Niższy całkowity koszt posiadania (TCO), szybkie wdrożenie, skalowalność, gwarantowany poziom usług (SLA) i dostęp do ciągłych innowacji.
Wyzwania dla dostawcy: Zapewnienie bezpieczeństwa i zgodności (np. z RODO), złożoność architektury, utrzymanie wysokiej dostępności oraz optymalizacja modelu cenowego i metryk biznesowych (np. LTV do CAC).

Podsumowanie

Podsumowując, SaaS (Software as a Service) to więcej niż model biznesowy – to fundamentalna zmiana w sposobie projektowania, dostarczania i konsumowania oprogramowania. Jego elastyczność, skalowalność i efektywność kosztowa sprawiły, że stał się on standardem dla nowoczesnych aplikacji i kluczowym elementem strategii cyfrowej dla firm na całym świecie.

Przydatne linki

16 kluczowych metryk dla startupów SaaS

Czym jest Salesforce? - przykład lidera rynku SaaS

SaaS